Kanye West Yeezy'nin başarısını Forbes'a anlattı

*Yazının orijinali Forbes dergisinde Zack O'Malley Greenburg tarafından yayımlanmıştır.

Yaklaşık üç yıl önce uyku yoksunluğu ve geçici psikoz belirtileriyle turnesini iptal ederek hastaneye yatırılan süperstar sanatçı Kanye West, 53 milyon dolar borç batağından 1.5 milyar dolarlık Yeezy imparatorluğuna yükseliş hikayesini Forbes'a anlattı. Hayatının en büyük dönüm noktası olarak adlandırdığı dibe vuruştan yükselişini dine inançlarına, kısmen de bipolar olmasına bağlayan West için Forbes, ''Ona yaratıcı ya da kaotik diyebilirsiniz ama asla deli diyemezsiniz. Dünyadaki bir çok girişimci gibi DEHB (ADHD) ve Asperger ile boğuşan Kanye, hastalıklarını engel olarak değil, hayal gücünü ortaya çıkaran bir süper güç olarak görüyor'' sözleriyle belirtiyor.

''Toplumun çılgın olarak adlandırıp dışladığı bir çok insan bu derginin kapağında yer aldı'' sözleriyle üç yılda kendi adına neler değiştiğini özetleyen Kanye West'in tasarım tutkusu, müziğe olan tutkusuyla aynı geçmişe uzanıyor. Babasının tutkusu sayesinde otomobil şovlarında gördüğü Lamborghini Countach'ı takıntılı hale getirdiğini söylüyor. “Yaptığım her şeyde bir miktar Lamborghini var. Yeezy'de, ayakkabıların Lamborghini'si.”

Jay-Z'in de kariyerinin başladığı Roc-A-Fella ile beraber müzik kariyerine adım adan West, Jay-Z'in seminal albümü The Blueprint'in yapımında da başrolde oynuyordu. Yaklaşık iki buçuk yıl sonra kişisel kariyerine yönlendiğinde Marvin Gaye ve Daft Punk'tan alınan sample'ları ile tarz kaygısı gütmeden çıkardığı eserleri ona U2 ile turlama fırsatı verdi. Günün popüler rapçilerinin ortaya koyduğu materyalistlik mesajların aksine, daha eğitici temaya sahip üç albümü ile farklılığını ortaya koyan Kanye West, çocukluktan gelen detaycı yaklaşımı ile tüm dünyanın tanıdığı bir isim haline geliyordu.

Bu şöhreti ona ilk aşkına geri dönme şansı verdi: spor ayakkabılar. 2007 yılında, Japon A Bathing Ape için yarattığı oyuncak ayı logosuna sahip ayakkabılar ile tekstil sektörüne adımını attı. Dior Homme ve Yves Saint Laurent'de kreatif direktör olarak görev yapan Hedi Slimane gibi moda endüstrisinin ağır toplarından oluşan geniş bir arkadaş kadrosu edinmeye başlayan West, tesadüfen uçakta karşılaştığı Nike CEO'su Mark Parker'ın defterindeki taslak ayakkabı çizimlerini görmesiyle beraber sektördeki kaderi değişti.

West o olayı ise şöyle anlatıyor: “Parker, taslaklarımı gördüğünde,“ Bu adam ilginç birine benziyor, onunla bir ayakkabı yapalım ”dediğini hatırlıyor.

Jay-Z'nin 2003'te bir şarkısında kendisine ''Kanyeezy'' hitabetiyle hayat bulan Yeezy ismi, Parker'ın West'i Air Jordan tasarımcısı Tinker Hatfield ile tanıştırmasıyla başlıyor. 2008 yılının ortalarında kendi tasarladığı ayakkabıları sahnede giymeye başlayan West'in konseptleri 2009'da makalelere konu olacak kadar popülerleşiyor. Bu makalelerin birinde tasarımları kendisinin yaptığını söyleyince hem müzik hem de moda sektöründe büyük bir yankı yaratıyor. Rap'in yabancı olmadığı spor ayakkabı kültürü için bu tarz doğal bir kültürel eşleşme yeni bir şey olmasa da Nike'ı NBA için ürettiği süperstar ayakkabı seviyesine ilk taşıyan West oluyor. Yatırım bankası Cowen'de analist olarak çalışan John Kernan o sıralar Kanye West hakkında, ''Spor ayakkabılarda yarattığı bakış açısı benzersizdi'' diyor.

Aynı sıralarda West'in ilgi alanları da değişirken, kendisi de değişmeye başlıyor. 2007'de annesini kaybeden, ardından ertesi yıl nişanlısı Alexis Phifer ile ayrılan süperstar, 808 ve Heartbreak albümlerinde rap tarzından uzaklaşıp Autotune ile tonlanmış şarkılar yaratmaya başlıyor.

Sonrasında daha da tuhaf davranışlar izlemeye başlamayan isim, 2009'da Taylor Swift'in MTV VMA'daki ''En İyi Kadın Video'' ödülünü alırken yaptığı konuşmayı bölüp ödülü Beyonce'un alması gerektiğini savunduğunda sektörden ve toplumdan büyük tepkiler alıyor. Tepkiler o kadar büyüyor ki Lady Gaga ile çıkacağı arena performanslarını iptal eden West, İtalya'ya Fendi'ye staj yapmaya giderek Amerika'dan uzaklaşıyor. Avrupa dönüşünde ise 2013 albümü Yeezus'ta kendini ''Tanrı (I Am God)'' ilan ediyordu.

2016 yılına da çok konuşulan tweet'leriyle damga vurarak başlayan West, 53 milyon dolar borç batağında olduğunu ve Mark Zuckerberg'den yaratıcı fikirlerini finanse etmesini talep ediyordu. Yine büyük yankı uyandıran bu çıkışlar sonrasında şimdiye kadarki en iddialı turnesine başladı. Kalabalığın üstünde konumlanan askılı bir platformdan şarkılarını seslendirirken bir konserinde Jay-Z'nin onu öldürmeye çalıştığını iddia edecek kadar ileri gitmişti. Daha sonrasında ise o sıralar başkan adayı olan Trump ile görülen Kanye West sadık hayranları dahi bir çok hayranını bu davranışlarıyla kaybetmişti.

Ancak bu kadar yoğun eleştiri ve boykota giden tepkilere rağmen Kanye'nin özellikle ayakkabı sektöründeki bilinirliği ve karlılığı artmaya devam ediyordu. 2012’de çıkan Air Yeezy II’nin piyasaya sürülmesinden sonra West, şirketin kendisine herhangi bir ünlü gibi davranmasından olan rahatsızlığını dile getirmeye başlamıştı. ''Air Jordan ile aynı etkiye sahip ilk ayakkabı olmasına rağmen Nike bana beklediğim değeri vermedi, aynı zamanda telif ödemedi'' diyor Kanye. (Nike bu konu hakkında yorum yapmaktan kaçındı; sözleşmeye aşina iki farklı kaynak da telif hakkı ödenmediğini belirttiler)

West, markasının mülkiyetini kendisinde tutmak konusunda her zaman ısrarcıydı. Adidas yöneticileri West'in memnuniyetsizliğini farkettikten sonra onu Almanya’ya davet ettiler ve 2013 yılında anlaşma imzaladılar. Justin Bieber, Ariana Grande gibi isimlerin de menajerliğini yapan Scotter Braun'ın yönlendirmesiyle West, Adidas ile benzeri görülmemiş bir anlaşmaya imza attı. Anlaşmaya göre satışta West tüm satışlardan %15 artı bir de pazarlama ücreti alacaktı.

Sanatçı, 2015'te ilk “Yeezy Season”u tanıttı. Ertesi yıl ise hem albüm hem de ürün lansmanı için Madison Square Garden'da soldout bir performans sergileyen süperstar sanatçının en büyük atılımı ise 350 serisi oldu. Adidas'ın Boost konseptini özgün West çizgileriyle birleştiren Yeezy 350 serisi ilk çıktığında 200 dolar gibi o zaman bir spor ayakkabısı için çok yüksek bir fiyattan vitrinlerde kendine yer buldu. Adidas, Yeezy’in satış rakamlarını hiçbir zaman açıklamadı, ancak 2016’da West, spor ayakkabılarının ilk çıktığı dakikalar içinde 40.000 çift sattığını söyledi.

Lamborghini'den ilham alan spor ayakkabı üreten bir şirket için, Yeezy’nin merkezi çok da dikkat çekici sayılmaz. Calabasas’taki ana caddenin hemen dışında mavi ve gri bir binada yer alan merkez, Kanye'nin Pazar Ayinleri'ne ev sahipliği yaptığı yerden uzak değil.

West, “rakamların adamı” olmadığını iddia ediyor, ancak Yeezy'nin dünya çapında hatırı sayılır satış rakamlarına ulaştığını da söylemekten geri kalmıyor. Ona göre ünlüler çıkardıkları ürünlerde hacmi hiç bir zaman büyük tutmamalı; ''Ünlülerin çok fazla ürün satması doğru bir strateji değil. O zaman önemini kaybediyor. Eğer bir ürün geniş ölçüde erişilebilir olursa bu iş modelinin işe yaramayacağını düşünüyorum. ''Adidas'da buna katılıyor olmalı ki şirketin genel müdürü Kasper Rørsted, “Ürün hacimlerini çok disiplinli bir şekilde yönetmeye devam ediyoruz, böylece 2019'da Yeezy satışları Adidas’ın beklenen toplam satış büyümesinin önemli bir kısmını oluşturmayacak” diyor. Bunun sebebini ise ürün yaşam döngüsünün bu tarz işbirliklerinde hacimden daha önemli olduğuyla açıklıyor.

Başka bir deyişle West, prestij pahasına satış rakamları kovalamaya istekli değil. Mayıs ayında bazı ülkelerde sabah saat 6'ya doğru satışa sunulmasına rağmen karanlıkta parlayabilen 350 V2'lerin dakikalar içinde tükenmesi de bu stratejinin ne kadar doğru sonuçlar yarattığının bir göstergesi aslında. Ama belki de en etkileyici olanı, West'in Yeezy'nin hala %100'üne sahip olması... Bu da gelecek yıllarda akıl hocası Jay-Z ve baldızı Kylie Jenner'ın ardından ile milyarder olma yolunda West'in önünü açacak gibi gözüküyor.

Monica Mercuri ve Natalie Robehmed'in editoryal katkılarıyla ve Jamel Toppin'in fotoğraflamasıyla.

İlginizi çekebilir:
Lady Gaga, yeni makyaj ürünleri markasının tanıtım müziklerini Boys Noize, Tchami ve Bloodpop'la yaptı
Rihanna artık dünyanın en zengin kadın müzisyeni
Travis Scott’ın SICKO MODE şarkısının Skrillex remiksi yayınlandı

'One Love İstanbul 15'e özel hazırladığımız Spotify listemizi takip edin.