Gizli Aktörler: Karanlık ve Aydınlık Arasında Ustaca Hareketler

Müziğin ve müzik etrafında şekillenen eğlence kültürünün durmak bilmeyen gelişiminde hep sanatçılar göz önünde olagelmiştir. Onların her anını takip eder, tutum ve davranışlarını en az ortaya koydukları sanatsal çalışmalar kadar mercek altına alır, içinde bulundukları her sanatsal aksiyonda tüm algılarımızı yalnızca onlara çeviririz. İtiraf edelim ki çoğu kez tüylerimizi diken diken eden bir prodüksiyonun, her gün defalarca dinlediğimiz bir şarkının stüdyo kaydının ya da gelmesini iple çektiğimiz bir konser gününün arka planında neler yapıldığıyla ilgilenmez, bu süreçlerdeki anahtar figürleri tanımayız. Mixmag Türkiye, müziğin ve sanatın en coşkulu çıktılarından performans sanatlarının yaratımında çok da ön planda olmayan ancak bu zincirin en güçlü halkalarından olan kişileri yakından tanımayı amaçladığı bir röportaj-haber dizisi başlatıyor. "Gizli Aktörler" adını taşıyan seri, bu ışıltılı dünyanın perde arkasındaki kahramanları ve neler yaptıklarını konu alıyor. Serinin ilk bölümündeki konuğumuz Zorlu Performans Sanatları Merkezi'nin ışık tasarımcısı Sadık Avcı.

Karanlık ve aydınlık arasındaki ustaca hareketler, müziğin dokusuyla eşleştiğinde yeni bir düzen oluşur. Zaman, bu birleşim ile tekrar şekil alırken tüm atmosfer değişir. Birbirini destekleyerek güçlenen işitsel ve görsel elementler belki de hiç planlanmamış duyguları çağrıştırır. Birçok önemli müzisyen ve prodüktörden performansları ile övgüler toplayan Zorlu PSM ışık tasarımcısı Sadık Avcı, müzikle kurması gerektiği bağın ve dengenin oldukça bilincinde. Kendi çabaları ile ışık tasarımını ve ışık tasarımının püf noktalarını keşfeden Avcı, durmadan yeni teknikler deneyerek, teknolojiyi yakından takip ederek zanaatını güçlendirmeye devam ediyor.

Işık tasarımcılığı için eğitim sürecin nasıl ilerledi?

Bildiğim kadarıyla ışık üzerine eğitim benim zamanımda yoktu. İnternet üzerinden ulaşabileceğiniz çeşitli kaynaklar mevcut olsa da, aslında hala usta çırak ilişkisi ile ilerliyor demek daha doğru olur. Öğrenmek isteyen şefin yanında zaman geçirip, konserlerde yardımcı oluyor. Bir süre sonra kendi işlerini yapmaya başlasa da kendi tarzını oluşturana kadar ustasını takip ettiği bir süreç oluyor. Anlıyorsun tabii kimin kimin öğrencisi olduğunu.

Kendi görsel tavrın diğer tasarımcılardan nasıl öne çıkıyor?

Tam olarak hangi noktalarda ayrıştığımı bilemesem de izleyiciler ışık masasının arkasında benim olduğumu anlıyor. Sıkça duyuyorum, “Sahnede bu ışık yapıyorsa kesin Sadık’tır” diye. Sosyal medyadan da ulaşıyorlar. Aramızda paylaşımlar da yapıyoruz. Yurt dışındaki etkinliklerden de aynı zamanda videolar bulup atıyorlar, “Nasıl yapılıyor” diye.

Spesifik konuşmak gerekirse, müzik türünden müzik türüne de değişen bir nokta bu. Elektronik müzikte daha rahat oluyorsun. Konserde kullanılan efekt ve pozisyonlar çok daha fazla oluyor. 5-6 saatlik hazırlıklar yapmak, daha fazla ekipman ve efekt aralıkları ayarlamaları ile uğraşmak gerekse de yarattığı alanı seviyorum.

Seyirciler ve ışık hangi noktalarda birleşiyor?

Seyircilerin reaksiyonları bana çok fazla şey ifade ediyor. Güzel bir şey ortaya çıktığı zaman herkes telefonlarına sarılıyor. Bunları takip etmek benim için çok önemli. Performanslardan sonra da teşekkür mesajları geliyor.

Eşlik etmeyi daha çok sevdiğin bir müzik türü var mıdır?

Aslında birçok müzik türüne eşlik edebiliyorum. Sadece birini tercih etmek de yanlış olur. Hepsi farklı tecrübeler yaşatıyor bana.

Görsel ve işitsel öğeler genel anlamıyla inanılmaz bir iş birliğine ve etkiye sahip. Bu etki sence nasıl oluşuyor?

İkisinin çok dengeli olması gerekiyor. Denge ile bu kadar güçlü atmosferler oluşabiliyor.

Performanslarını tek başına mı gerçekleştiriyorsun?

Normalde ışık tasarımcısının görevi sadece ışıklarla ilgilenmektir. Fakat iki farklı insanın bahsettiğim dengeyi sağlaması daha zor olabiliyor. Bu sebeple birinci yılımın ardından VJ’liği de kendim yapmaya başladım. Bu dengeyi artık yakaladığımı da düşünüyorum. Her ne kadar tek kişilik bir iş olmasa da, kendi yollarımla pratik bir şekilde halledebiliyorum.

Asla unutamayacağın bir performans?

Sonar İstanbul'da geçen yıl sahne alan Jon Hopkins’in performansını unutamıyorum. Hopkins’in şarkıya girişiyle beraber tüylerim diken diken eşlik ettim kendisine. İlk beş dakikasını gerçekten hatırlayamıyorum. O büyüye kapılıp gitmişim. Yine yaklaşıyor Sonar Festival. Bu sene de Modeselektor için oldukça heyecanlıyım.

Teknolojinin gelişmesi sahne şovlarını nasıl etkiliyor?

Aslında, çeşitli ayarlamalar ile hepsini otomatik olarak yapabilirsiniz. Ama ne olursa olsun, hepsini kontrol etmesi gereken ve işe hakim olan birisinin orada bulunması gerektiğini düşünüyorum. Alt-J’in konserinin görsel şovunda bilgisayar ve kodlamalar üzerinden giden bir sistem vardı. Teknolojiyi takip de etmek durumundasınız. Çok iç içeler… Tam güncellemeleri yakalamalı, kendinizi geliştirmelisiniz. Ama beni bu durum mutlu ediyor. Yeni şeyleri öğrenmek benim için çok keyifli.

Gelişen teknoloji ile çok kısa kurulum süreçleriyle, daha öncesinde planladığınız sistemleri hayata geçirebiliyorsunuz. Sürekli yeni şeyler denemeye gayret gösterdiğimiz için bu süreler daha uzun olabiliyor. Son zamanlarda DJ’in de seyircinin üzerinde görebileceği görsel tutumlar deniyorum. Görsel şov sadece benim açımdan, izleyicinin açısından değil, performansçı ve arka sahnedeki insanlar tarafından da görülebilir olmalı.

Işık tasarımı ile ilgilenmek isteyen insanlar için tavsiyelerin var mı?

Aslında herkes birbirine yardımcı olmaya çalışıyor. Ben de olabildiğince bana gelen soruları yanıtsız bırakmamaya çalışıyorum. Bunu resmiyete döküp, ufak da olsa bir atölye düzenlemeye karar vermiştik. Bunu tekrar öne çıkarabiliriz aslında…Genel bir tavsiye vermem gerekirse, ışığın çok heyecan verici bir dünyası var. Çok farklı bir dünya. Aynı zamanda çok emek de isteyen bir dünya… Durmadan bunun için daha fazla zaman harcayın diyebilirim.

Ama geçtiğimiz aylarda karar verdiğimiz ufak da olsa bir workshop yapma isteğimiz var. Katkımız olsun istiyoruz. Çok farklı bir dünyası var, heyecanlandıran bir dünya. Daha fazla zaman harcasınlar.